AKTUALNOŚCI KWIECIEŃ 2012
Konferencja "AKTUALNE PROBLEMY MEDIÓW POLSKOJĘZYCZNYCH NA LITWIE"
(15.-18.04.2012 Dom Kultury Polskiej w Wilnie)
1. W dniach 15-18.04.2012 w Wilnie, w Domu Kultury Polskiej, odbyła się konferencja "Aktualne problemy mediów polskojęzycznych na Litwie", zorganizowana przez Ambasadę i Konsulat RP.
2. Udział wzięli ze strony polskiej medioznawcy: Iwona Śledzińska- Katarasińska (Przewodnicząca Komisji Kultury i Środków Przekazu Sejmu RP), Olga Iwaniak (Prezes Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie),
Bogusław Piwowar (członek zarządu TVP), Łukasz Kardas (dyrektor TVP Polonia), Witold Graboś (członek KRRiT); polscy eksperci ds. mediów: prof. Stanisław Jędrzejewski (szef Rady Nadzorczej Polskiego Radia SA),
prof. dr hab. Wiesław Godzic, prof. Bogusław Nierenberg; Mieczysław Sokołowski (Naczelnik Wydziału ds. Polonii i Polaków za Granicą w Departamencie Współpracy z Polonią MSZ); przedstawiciele mediów polskojęzycznych
w Republice Litewskiej: Radio "Znad Wilii", "Kurier Wileński", "Tygodnik Wileńszczyzny", "Magazyn Wileński", "Nasza Gazeta", portal "Wilnoteka", kwartalnik "Znad Wilii", polskie programy w Litewskim Radiu i TV.
3. Obradowano w 3 panelach
16.04.12 Konferencję prowadził konsul Stanisław Kargul. Pierwszy panel dyskusyjny "Kulturotwórcza, edukacyjna i promocyjna rola mediów", prowadził R. Mieczkowski, a panelistami byli I. Śledzińska- Katarasińska,
M. Sokołowski oraz B. Piwowar. Kolejny panel "Telewizja i Internet- media o największym wpływie na świadomość społeczną i największej dynamice rozwoju technologicznego. Jak zaradzić utrudnieniom w odbiorze TVP
Polonia po przejściu telewizji litewskiej na nadawanie cyfrowe". Jego moderatorem była Barbara Borys- Damięcka, a panelistami W. Graboś, W. Wojniłło, Ł. Kardas.
17.04.12 wystąpienie St. Jędrzejewskiego pt. "Nadawcy publiczni na Litwie". W blokach tematycznych pojawiły się m. in. polskie media- stosunek władz litewskich i społeczeństwa; konkurencyjność polskich mediów
wobec mediów litewskich i rosyjskich; zagrożenia dla polskojęzycznych mediów; jak nie tylko obronić się przed krachem finansowym, ale i umocnić pozycję rynkową mediów polskojęzycznych (nowoczesne formy komunikowania,
podniesienie poziomu edytorskiego). Następnie odbyła się dyskusja oraz podsumowanie i zakończenie konferencji przez Barbarę Borys- Damięcką. Po zakończeniu konferencji goście wzięli udział w otwarciu wystawy
"Listy do Sali: życie młodej dziewczyny w nazistowskich obozach pracy", współorganizowanej przez Ambasadę RP w Wilnie.
18.04.12 przeznaczony był na ewentualne dodatkowe wizyty w redakcjach, udzielenie wywiadów lub spacer po Wilnie.
4. Dyskusja w panelach sięgała do podstawy naszych wzajemnych relacji polsko- litewskich, zagwarantowanych przez Traktat między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej
współpracy, a w szczególności artykuł 14 i 15 tego traktatu, które brzmią następująco: artykuł 14 Układające się strony, oświadczają, że mniejszości narodowe, mają w szczególności prawo do swobodnego posługiwania się
językiem mniejszości narodowej w życiu prywatnym i publicznym. Mają w szczególności prawo do dostępu do informacji w tym języku, jej rozpowszechniania i wymiany oraz posiadanie własnych środków masowego przekazu. Artykuł
15 Obie strony w szczególności "zapewniają mniejszościom narodowym dostęp do publicznych środków masowego przekazu". Te artykuły nie są w pełni realizowane, czy przestrzegane przez stronę Litewską.
5. Uczestnicy podkreślili, iż spotkanie to ma charakter historyczny, jest to pierwsze spotkanie tak ważne dla mediów polskojęzycznych, którego celem jest wyznaczenie priorytetów rozwoju, fachowe rozpoznanie grupy
docelowej, do której trzeba trafić, nagłaśniać to, co robią media polskie na Litwie, chwalić się osobowościami, odkrywać je, wykorzystywać to co daje przynależność do UE, zadbać o jakość mediów (ilość nakładów prasowych,
dystrybucja).
Czy były robione badania odbiorów, jak media odbiera młode pokolenie, czy je akceptuje, czy media mogą przyczynić się do poczucia własnej wartości. Jak ważny jest kontakt z językiem.
Przedstawiciele mediów na Litwie oceniali sytuację swoich mediów dość pesymistycznie. Przyznają się do tego, że większość winy leży po ich stronie: robią nieciekawie, za mało wykorzystywany jest Internet w docieraniu
do Polaków na świecie. Trzeba wprowadzać nowe mechanizmy i co najważniejsze intensywnie walczyć ze stroną litewską o obowiązek dofinansowywania mediów polskich, zgodnie z traktatem. Istnieje duża potrzeba szkolenia
dziennikarzy- starzy odchodzą, młodzi nie garną się, nie ma kto ich szkolić. Jest też duży problem z zamieszczaniem reklam, które "uciekają" do Internetu.
6. Dyskusja i Rady
Prof. Godzic, prof. Jędrzejewski- medioznawcy, najwybitniejsi fachowcy w tej dziedzinie w Polsce, prof. Nierenberg- specjalista od spraw zarządzania mediami, członek KRRiT. Vice przewodniczący W. Graboś, członek
zarządu TVP, dyrektor TVP Polonia Ł. Kardas oraz I. Śledzińska- Katarasińska i ja.
7. Wiele czasu poświęcono na dyskusję na temat telewizji polskiej na Litwie, zwłaszcza, że od października 2012 roku Litwa przechodzi na nadawanie cyfrowe i nadajniki analogowe zostaną wyłączone. Polska na
cyfrę przechodzi z końcem 2013 roku (umowa z Litwą jest podpisana do 29.10.2012 r.). Jeśli odpowiednio szybko nie dojdzie do podpisania umowy polsko- litewskiej, TV Polonia zniknie, jej odbiór stanie się niemożliwy na Litwie.
TVP już wystąpiła w tej sprawie do odpowiednich organizacji i czeka na odpowiedź i warunki finansowe strony litewskiej.
8. Polskojęzyczne media na Litwie
1) "Kurier Wileński"- jedyny polski dziennik wydawany na Litwie. Gazeta pojawia się 5 razy tygodniowo. Podstawowym tematem "Kuriera Wileńskiego" jest szeroko rozumiana sprawa polskiej mniejszości na
Litwie- walka o zachowanie świadomości narodowej Polaków mieszkających na Litwie. Gazeta naświetla również procesy polityczne, gospodarcze i społeczne na Litwie.
2) "Magazyn Wileński"- pismo społeczno- kulturalne na Litwie. Głównymi tematami poruszanymi przez czasopismo są aktualne imprezy kulturalno- oświatowe, patriotyczne inicjatywy Związku Polaków na Litwie i
Akcji Wyborczej Polaków na Litwie, problemy z jakimi borykają się Polacy na Litwie.
3) "Tygodnik Wileńszczyzny"- ukazuje się w dwóch wersjach językowych- polskiej i litewskiej od 2002 roku. Wachlarz tematyczny gazety jest dość szeroki: sport, kultura, strony literackie np. "Pegaz".
4) "Znad Wilii"- kwartalnik. Ważnym nurtem gazety jest analizowanie stosunków polsko- litewskich, sprzyjanie jej poprawie i rozwojowi. Istotną cechą jest wielokulturowość, w kontekście dorobku narodów, pośród
których żyją Polacy na Litwie.
5) "Album Wileńskie"- polski punkt widzenia na Litwę. Jest to audycja realizowana przez Telewizję Litewską, poświęcona Wileńszczyźnie i Polakom na Litwie.
6) "Wilnoteka"- powstała przed dwoma laty jako pierwszy na Litwie polski portal z elementami telewizji internetowej. Głównym atutem tego portalu jest audiowizualność, co spowodowało duże zainteresowanie wśród
ludzi interesujących się Wileńszczyzną, Wilnem, Kresami i szeroko pojętym życiem Polaków na Litwie. "Wiloteka" sięga także do historii, by uzyskać jej ogromny wpływ na współczesność. Aktywność portalu została
dostrzeżona i doceniona nawet przez litewskie władze i media. Poprzez Internet jest prowadzona nie tylko działalność opiniotwórcza, ale także upowszechnienie aktywności społecznej, edukacyjnej i kulturalnej ze
szczególnym uwzględnieniem młodzieży oraz spraw, kształtujących tożsamość młodego pokolenia Polaków na Litwie. W 2012 roku "Wilnoteka" planuje kolejne inicjatywy wychodzące poza działalność stricte dziennikarską.
9. Podsumowanie
Po takiej bogatej wymianie problemów, potrzeb i rad, w podsumowaniu wskazano na:
a) Potrzeba integracji mediów, konieczność łączenia się mediów niszowych i nadanie im większej atrakcyjności. "Duży może więcej".
b) Zastanowić się, czy możliwe jest powstanie jednego wielkiego ośrodka prasy, radia, Internetu i TV- aby obniżyć koszty. Internet nie wyklucza oglądania i czytania innych mediów.
c) Trzeba zbadać, gdzie najbardziej są potrzebne pieniądze, ustalić poprzez badania kto jest odbiorcą, dla kogo piszemy lub nadajemy.
d) Internet- potężna siła oddziaływania- należy ten fakt wykorzystać, w dobie zmniejszenia się czytelników mediów pisanych.
e) Poprzeć dziennikarstwo obywatelskie- to znaczy społeczni korespondenci, ludzie z pasją, robiący zdjęcia, przesyłają, ale nie zastąpią dziennikarza zawodowego, a takich należy szkolić (poprzez MSZ,
stypendia do liczących się czasopism i rozgłośni lub stacji telewizyjnych).
f) Zadbać o właściwe usytuowanie TV Polonia na multipleksach i odpowiedniej ilości nadajników oraz ich mocy na terenie Litwy. To staje się obecnie sprawą najpilniejszą i zależy od podpisanych umów.
g) Należy zwrócić się do Parlamentu Europejskiego, MSZ, TV Publicznej o zajęcie stanowiska w sprawie większej pewności nadawania i poszerzania oferty programowej. Trzeba zbadać czy TV Info można wpuścić na Litwę.
h) Należy kontynuować takie spotkania konferencyjne dla potrzeb mediów polskich na Litwie. Propozycja: następne spotkanie w Warszawie, w Parlamencie, zorganizowane przez senacką Komisję Spraw Emigracji i
Łączności z Polakami za Granicą oraz sejmową Komisję Kultury i Środków Przekazu. Termin jest do uzgodnienia
zdjęcia
